Faalangst hoogbegaafde

Faalangst hoogbegaafd kind

Het herkennen van faalangst bij een hoogbegaafd kind is belangrijk doordat het, net als bij onderpresteren, vele kanten heeft met verregaande gevolgen. Het is mogelijk dat door hoogbegaafdheid een kind te hoge verwachtingen van zichzelf heeft, erbij wil horen of door niet passend onderwijs geen studievaardigheden ontwikkelt. Vandaar dat het van belang is de oorzaak te achterhalen, de impact op het dagelijkse leven te doorzien om ermee te leren omgaan.

Echt, zij begint er niet eens meer aan.

Is jouw zoon of dochter ervan overtuigd dat leren toch geen zin heeft? Uren zitten leren en dan het gevoel hebben dat het weer niet gelukt is. Dat het wel weer een slecht cijfer zal worden.

Gister heb jij haar nog overhoord en echt, zij wist alles.

Zo naar dat het zweet haar uitbrak, zij aan alle kanten blokkeerde en zelfs geen hap door haar keel kon krijgen. Bah…

Thuisgekomen vroeg jij geïnteresseerd hoe het ging. Dat was echt teveel. Ze riep een paar lelijke woorden, rende naar boven en smeet de deur dicht. Nee, de rest van de avond was het niet echt gezellig.

Ontstaan van faalangst

Faalangst ontstaat door vele redenen, variërend van het opgroeien in een bepaalde gezinssituatie tot pesten of een traumatische gebeurtenis. Als je ergens in faalt en je daardoor vernedert voelt of van streek raakt, kunnen deze emoties je tot ver na de gebeurtenis bijblijven. Logisch, want jouw systeem beschermt je dan tegen weer zo’n bedreigende situatie.

Maar hoewel falen voor sommigen zo schadelijk kan zijn, kan het anderen ook motiveren. Veel van ’s werelds meest bewonderde mensen ervaren mislukkingen voordat ze ongelooflijke prestaties leveren. De zekerheid van tegenslagen accepteren “Falen is niet het tegenovergestelde van succes; het maakt deel uit van succes.” Arianna Huffingtom

“Failure isn’t the opposite of success; it’s part of success.”

Waardoor reageert de één anders op het mislukken dan de ander? Waardoor wordt het anders beleeft wanneer iets niet gaat zoals je wil dat het gaat. Natuurlijk weten we dat het gaat om veerkracht, om mindset, eventueel om positieve gedachten. Maar wat zit er achter?

Mogelijke oorzaken van faalangst kunnen zijn:
Gezinssituatie: Als ouders zelf angst ervaren hebben doordat ze het gevoel hadden dat ze faalden, willen ze dit voorkomen voor hun kinderen. Het kan zijn dat ze het dan ongemerkt doorgeven
Aangeleerd gedrag: Misschien ben je opgegroeid in een omgeving waar mensen je leerden dat falen onaanvaardbaar was, of dat alles wat minder dan perfect was, niet goed genoeg was.

Het kan ook zijn dat je je uiterste best deed om gezien, gewaardeerd te worden door je ouders of om erbij te horen.

Traumatische ervaringen: Als je als gevolg van een mislukking nare ervaringen of straf hebt gekregen, ben je misschien bang om die gevolgen opnieuw te ervaren.
Of misschien heb je het gevoel dat jouw falen tot een vreselijk resultaat heeft geleid.

Waaraan is het te herkennen?

Bang voor het uitvoeren van eenvoudige taken thuis of op school.
Boos of prikkelbaar.
Bang om door anderen beoordeeld te worden.
Depressief of verdrietig.
Pessimistisch (negatieve kijk op het leven).
Gevoelig voor uitstelgedrag als een taak of activiteit een uitdaging lijkt.
Niet bereid constructieve kritiek of hulp te accepteren.
Misselijkheid.
Maagklachten of indigestie

Hoe uit faalangst zich?

Actieve – of passieve faalangst, een fight, flight, freeze or fawn reactie op een stressvolle situatie. Cognitieve, sociale of motorische faalangst en dan natuurlijk de 6 typen faalangst zoals Zeidner die weergaf. Hierover later meer.

De meeste kinderen die last hebben van faalangst, zijn eigenlijk meer bang voor schaamte dan voor mislukking. Zo stelt dr. Winch dat kinderen die met deze angst leven, vaak een verminderd gevoel van eigenwaarde ervaren. Dit gevoel kan een leven lang blijven hangen, wanneer je hier niet mee aan de slag gaat.

Het kan zijn dat je dochter elke situatie vermijdt waarin ze een kans op mislukking ziet. Het kan ook betekenen dat ze bang is voor een mislukte relatie of angstig dat ze een ander teleurstelt.

De angst wordt vaak zelfvervullend. (selffulfilling prophesy) Als je bijvoorbeeld zo bang bent om niet te slagen voor een toets dat je zo gespannen bent tijdens de toets waardoor je ‘m inderdaad niet goed maakt.

Faalangst kan leiden tot een breed scala aan emotionele en psychologische problemen, waaronder schaamte, depressie, angst, paniekaanvallen of een laag zelfbeeld. Het kan een negatieve invloed hebben op de manier waarop je presteert op school of op de manier waarop je omgaat met vrienden en familieleden.

Wanneer je hier niet mee aan de slag gaat, kan je hier je hele leven last van hebben.

Wat kan je doen tegen faalangst?

Stap 1;
Het herkennen en onderscheiden van emoties en gevoelens
Bij faalangst leef je niet in het nu, maar in de toekomst of het verleden.
Ben je in gedachten bij de mogelijke gevolgen als het niet gaat zoals het gaat. Kan het zelfs zijn dat je je afgesloten hebt van je emoties, ontstaan door een ervaring in het verleden door een gezinssituatie, aangeleerd gedrag of een traumatische ervaring.