Met een ontwikkelingsvoorsprong pas je niet binnen de norm

Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong passen niet binnen de norm en ontwikkelen zich niet volgens de gangbare verwachtingen. Natuurlijk ontwikkelen kinderen zich allemaal anders en ook het tempo verschilt. Toch gaan ouders bewust of onbewust van een gangbare norm uit.

 

Van je baby verwacht je dat hij veel slaapt en  genoeg heeft aan rustig in de box liggen met een rammelaar.

Van een 3 jarige verwachten we dat hij het leuker vindt om een houten puzzel te maken dan sommetjes.

Maar er zijn kinderen die niet passen binnen deze gangbare verwachtingen, die zich sneller ontwikkelen.

Pianospelende kleuter en peuter

Bij heel jonge kinderen hebben we het nog niet over hoogbegaafdheid, maar over ontwikkelingsvoorsprong. 

Het woord ontwikkelingsvoorsprong omschrijft de eerste aantoonbare signalen het best.  Van een wakkere baby met een grotere behoefte aan prikkels, tot kinderen die met meer dan 2 jaar cognitieve voorsprong naar de basisschool gaan.

 

Kenmerken ontwikkelingsvoorsprong

Kenmerkend voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong is hun intensiteit. Hun intense manier van zijn, werkt in op allerlei aspecten van de persoonlijkheid. Het heeft gevolgen voor hoe iemand de wereld beleeft en er mee omgaat. Op het gebied van fysieke energieniveau, zintuiglijk waarneming en beleving, intellectuele honger, verbeeldingskracht en intensiteit van de emoties en sensibiliteit. Niet beter of slechter, maar anders.

De term ontwikkelingsvoorsprong wordt gebruikt voor kinderen van 0 tot 6 jaar. Een beduidende voorsprong is het signaal dat ouders en ook scholen het vaakst opvangen. Er wordt dan niet direct gedacht aan hoogbegaafdheid. De voorsprong zal echt niet afnemen, maar ouders willen meestal niet op de feiten vooruit lopen.

Toch moet je aan hoogbegaafdheid gaan denken als de voorsprong zich op een flink aantal aspecten laat zien en steeds sneller lijkt toe te nemen. Pas op latere leeftijd is een eventuele hoogbegaafdheid echt vast te stellen.

 

Signalen van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong 

  • Vroeg alert, aandacht kunnen focussen, lijkt minder slaap nodig te hebben, behoefte aan prikkels
  • Ongebruikelijke grote woordenschat, begrip van taalnuances, eerder zelf gaan lezen
  • Intense beleving, sterke emoties, gevoelig voor prikkels
  • gedetailleerd waarnemen
  • gevoelig voor ‘echtheid’, congruent zijn, rechtvaardigheid
  • een sterke behoefte aan autonomie
  • Lange aandachtspanne, volharding en intense concentratie op eigen interesses
  • Hoge nieuwsgierigheid, erg veel vragen, neiging dingen op een andere manier te doen en combineren
  • Vermogen om grote hoeveelheid informatie te onthouden en te bevatten

Ontwikkeling vindt bij alle kinderen plaats door spiegelen met de omgeving in de veronderstelling dat je hetzelfde bent en kunt. Maar proberen hetzelfde te worden gaat nooit lukken als je dat echt niet bent

 

Is jouw kind zelden een béétje blij, boos of verdrietig? Enorm geraakt door onrecht of pijn of wanneer afspraken niet nagekomen worden?

 

Heeft jouw kind in de gaten dat hij/zij in sommige opzichten anders is dan andere kinderen? Dat samenspelen of praten met lijftijdsgenoten niet gaat zoals bij anderen.

Als je dit in de gaten hebt en hen hierbij ondersteunt, voorkom je dat jouw kind gaat denken “Het ligt aan mij: ik ben raar”

Illustratief hiervoor is het verhaal van een adelaarsjong dat opgroeit in een kippenhok. Het lukt nooit om een goede kip te worden, hoe hard hij ook zijn best doet. Aard en aanleg zitten in de weg, voor een evenwichtige ontwikkeling zijn soortgenoten nodig en een passende leefomgeving.

Als je je niet bewust bent van de intense aard van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong,  interpreteer je signalen verkeerd en kunnen problemen ontstaan.

Een kind dat dolgraag sommetjes maakt maar in plaats daarvan te makkelijke puzzels aangeboden krijgt, raakt gefrustreerd. Je kind wordt dan mopperig en dwars en als de maat vol is ontploft hij.Volwassenen die zijn opgekropte frustratie niet herkennen schatten je kind op grond van zijn woedeaanvallen sociaal en emotioneel erg jong in en adviseren het kind nog een jaar extra te  laten kleuteren

Een 5 jarige die de verwoesting na een aardbeving op tv ziet kan heel bang worden dat zoiets ook hier in Nederland zal plaatsvinden. Als je niet bewust bent dat hij daar werkelijk diep over nadenkt wimpel je zijn angst misschien te makkelijk weg. Neem het serieus.

De snellere ontwikkeling maakt dat het taalgebruik van je kindje niet past bij leeftijdgenootjes. De complexere manier van denken wordt niet gevolgd. Je kind heeft andere interesses en verwachtingen.Soms is er een dusdanige voorsprong, dat er met kinderen van eigen leeftijd weinig samen te doen valt en trekt je kind zich terug. Dit gebrek aan contact wordt al snel gezien als sociaal onhandig. In plaats van contact mogelijk te maken met kinderen met dezelfde interesses, wordt een sociale vaardigheidstraining aangeraden.

Enkele tips voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong

  • Beantwoord vragen van je kind zo open mogelijk
  • Durf af te wijken van de leeftijdsnorm bij speelgoed, vrienden en activiteiten
  • Kom tegemoet aan de sterke leerhonger
  • Erken het kind in zijn mening en leg uit waarom je bepaalde keuzes maakt
  • Geef verantwoordelijkheid en ruimte waar dat kan
  • Geef je kind vertrouwen dat het iets zelf kan,
    ook al lukt dat niet meteen
  • Los niet teveel op voor je kind, daat wordt het weerbaar van
  • Geef feedback en complimenten op inzet, niet op slim of snel zijn
  • Sta open voor uitingen van emotie, ook als deze in jouw ogen overdreven zijn. Keur ze niet af maar leer je kind ze te reguleren.

Wil jij hier meer over weten, begeleiding of een traject volgen?

 

Karin van Toor

Terugbelverzoek

Stel me een vraag, boek een sessie, stuur me een mailtje, om door de bomen het bos weer te zien en ook jouw mogelijkheden (of die van je kind) te benutten. Ik help je graag!

Meer inzicht in hoe jouw zoon of dochter leert leren en zijn of haar doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen toeneemt?

Onderpresteren hoogbegaafdheid

Plan je sessie hier