Ontwikkelingsvoorsprong

Ontwikkelingsvoorsprong

Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong passen niet binnen de norm en ontwikkelen zich niet volgens de gangbare verwachtingen.

 

Natuurlijk ontwikkelen kinderen zich allemaal anders en ook het tempo verschilt. Toch gaan ouders bewust of onbewust van een gangbare norm uit.
Van je baby verwacht je dat hij veel slaapt en  genoeg heeft aan rustig in de box liggen met een rammelaar.

Van een 3 jarige verwachten we dat hij het leuker vindt om een houten puzzel te maken dan sommetjes.

Maar er zijn kinderen die niet passen binnen deze gangbare verwachtingen, die zich sneller ontwikkelen. Bij heel jonge kinderen hebben we het nog niet over hoogbegaafdheid, maar over ontwikkelingsvoorsprong.

Met het woord ontwikkelingsvoorsprong omschrijven we de eerste aantoonbare signalen het best.  Van een wakkere baby met een grotere behoefte aan prikkels, tot kinderen die met meer dan 2 jaar cognitieve voorsprong naar de basisschool gaan.

Kenmerken ontwikkelingsvoorsprong

Kenmerkend voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong is hun intensiteit. Hun intense manier van zijn, werkt in op allerlei aspecten van de persoonlijkheid.

Het heeft gevolgen voor hoe iemand de wereld beleeft en er mee omgaat. Op het gebied van fysieke energieniveau, zintuiglijk waarneming en beleving, intellectuele honger, verbeeldingskracht en intensiteit van de emoties en sensibiliteit. Niet beter of slechter, maar anders.

De term ontwikkelingsvoorsprong wordt gebruikt voor kinderen van 0 tot 6 jaar. Een beduidende voorsprong is het signaal dat ouders en ook scholen het vaakst opvangen. Er wordt dan niet direct gedacht aan hoogbegaafdheid. De voorsprong zal echt niet afnemen, maar ouders willen meestal niet op de feiten vooruit lopen.

Toch moet je aan hoogbegaafdheid gaan denken als de voorsprong zich op een flink aantal aspecten laat zien en steeds sneller lijkt toe te nemen. Pas op latere leeftijd is een eventuele hoogbegaafdheid echt vast te stellen.

 

Signalen van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong 

  • Vroeg alert, aandacht kunnen focussen, lijkt minder slaap nodig te hebben, behoefte aan prikkels
  • Ongebruikelijke grote woordenschat, begrip van taalnuances, eerder zelf gaan lezen
  • Intense beleving, sterke emoties, gevoelig voor prikkels
  • gedetailleerd waarnemen
  • gevoelig voor ‘echtheid’, congruent zijn, rechtvaardigheid
  • een sterke behoefte aan autonomie
  • Lange aandachtspanne, volharding en intense concentratie op eigen interesses
  • Hoge nieuwsgierigheid, erg veel vragen, neiging dingen op een andere manier te doen en combineren
  • Vermogen om grote hoeveelheid informatie te onthouden en te bevatten

Ontwikkeling bij alle kinderen vindt plaats door spiegelen met de omgeving in de veronderstelling dat je hetzelfde bent en kunt. Maar proberen hetzelfde te worden gaat nooit lukken als je dat niet bent.

Is jouw kind zelden een béétje blij, boos of verdrietig? Enorm geraakt door onrecht of pijn of wanneer afspraken niet nagekomen worden?
Heeft jouw kind in de gaten dat hij/zij in sommige opzichten anders is dan andere kinderen? Dat samenspelen of praten met lijftijdsgenoten niet gaat zoals bij anderen.

 

Als je dit in de gaten hebt en hen hierbij ondersteunt, voorkom je dat zij gaan denken:
“Het ligt aan mij: ik ben raar”

 

Illustratief is het verhaal van een adelaarsjong dat opgroeit in een kippenhok. het lukt nooit om een goede kip te worden. Hoe hard hij ook zijn best doet. Aard en aanleg zitten in de weg voor een evenwichtige ontwikkeling zijn soortgenoten nodig en een passende leefomgeving

Als je je niet bewust bent van de intense aard van kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong,  interpreteer je signalen verkeerd en kunnen problemen ontstaan.

 

  • Een kind dat dolgraag sommetjes maakt maar in plaats daarvan te makkelijke puzzels aangeboden krijgt, raakt gefrustreerd. Je kind wordt dan mopperig en dwars en als de maat vol is ontploft hij.Volwassenen die zijn opgekropte frustratie niet herkennen schatten je kind op grond van zijn woedeaanvallen sociaal en emotioneel erg jong in en adviseren het kind nog een jaar extra te  laten kleuteren
  • Een 5 jarige die de verwoesting na een aardbeving op tv ziet kan heel bang worden dat zoiets ook hier in Nederland zal plaatsvinden. Als je niet bewust bent dat hij daar werkelijk diep over nadenkt wimpel je zijn angst misschien te makkelijk weg. Neem het serieus.
  • De snellere ontwikkeling maakt dat het taalgebruik van je kindje niet past bij leeftijdgenootjes. De complexere manier van denken wordt niet gevolgd. Je kind heeft andere interesses en verwachtingen.Soms is er een dusdanige voorsprong, dat er met kinderen van eigen leeftijd weinig samen te doen valt en trekt je kind zich terug. Dit gebrek aan contact wordt al snel gezien als sociaal onhandig. In plaats van contact mogelijk te maken met kinderen met dezelfde interesses, wordt een sociale vaardigheidstraining aangeraden.
Ontwikkelingsvoorsprong

Wil jij hier meer over weten, begeleiding of een traject volgen?

 

Driftbuien bij kleuters

Boosheid hoogbegaafden

Het is van belang als ouder de ontwikkelingsvoorsprong van je kind vroegtijdig te signaleren en te begeleiden.

De kans is groot dat je omgeving je kind met een ontwikkelingsvoorsprong verkeerd begrijpt. Hierdoor krijgt hij niet wat hij nodig heeft om de kloof met de omgeving te overbruggen.  Als intensiteit niet wordt erkend en in goede banen wordt geleid ontstaat een gistend, borrelend vat dat regelmatig ontploft.

Bij sommigen zijn de ontploffingen naar buiten gericht in de vorm van schreeuwen, huilen, driftbuien, dingen kapot maken enz. Bij anderen is de ontploffing naar binnen gericht in de vorm van humeurigheid, depressie en/of angst.

 

Wat hebben kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong nodig?

Kinderen met ontwikkelingsvoorsprong hebben (h)erkenning nodig, zelfinzicht en een passende (leer)omgeving. Een evenwichtige ontwikkeling vraagt van ouders een afgestemde begeleiding. Ouders van jonge kinderen die een ontwikkelingsvoorsprong lijken te ontwikkelen, kunnen zich het best daarin verdiepen.

Zoek antwoord op vragen als:

  • Wat zijn de eerste signalen en moet een kind ze allemaal tonen?
  • Waarom is vaststellen van ontwikkelingsvoorsprong nodig?
  • Wat is de relatie met hoogbegaafdheid ?
  • Hoe ziet afgestemde begeleiding eruit, wat zijn aandachtspunten in de opvoeding?
  • Waar kan ik goed advies en hulp vinden bij opvoeding en andere vraagstukken?
  • Waar moet ik aan denken bij de keuze van kinderopvang en onderwijs?

 

Goede begeleiding kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong

Voor een goede begeleiding is het nodig om gangbare verwachtingen los te laten, bewust een andere bril op te zetten en af te stemmen op het kind.
Ouders en leerkrachten kunnen veel doen om kinderen te ondersteunen in hun zoektocht naar wie ze zijn.

Op zoek naar manieren om zichzelf te uiten en op een prettige, respectvolle manier met hun omgeving om te gaan.

 

Ieder mens heeft het nodig om zich verbonden te voelen en ertoe te doen

 

Het is niet altijd zo dat je kind met een ontwikkelingsvoorsprong het later op school heel goed doet. Kinderen met echt een voorsprong profiteren niet altijd optimaal van ons onderwijs.

Je kind kan zich soms slecht op het werk concentreren omdat het helemaal niet meer boeit. Hierdoor geeft je kind niet het verwachte antwoord omdat hij/zij onverwachte, andere mogelijkheden bedenkt.

Bij instructie ontgaat zo’n kind vaak de essentie van de opdracht omdat die verstopt zit in een lang verhaal met voor hen overbodige uitweidingen. Veel kinderen met grote voorsprong verliezen de illusie dat er voor hen wat te leren valt en daarmee de motivatie voor het schoolse leren.

Voorkomen van demotivatie bij een ontwikkelingsvoorsprong

Om demotivatie te voorkomen is het van belang al op jonge leeftijd oog te hebben voor de voorsprong en er op in te spelen.

Laat je kind zijn nieuwsgierigheid behouden door voldoende in te gaan op vragen en interesses. Het is nodig je kind te leren op passende wijze voor zichzelf en zijn wensen op te komen.

Naast goede begeleiding door ouders vraagt dat ook acceptatie en passende begeleiding door kinderopvang, peuterspeelzalen en later op de basisschool. Meer nog dan een afgestemd aanbod wordt er een beroep gedaan op passende begeleiding.

Als aanbod èn begeleiding zijn aangepast zal je kind zich beter ontwikkelen. Pas als dat te weinig resultaat heeft, is het tijd voor nader onderzoek of testen door professionals die zich gespecialiseerd hebben in hoogbegaafdheid.

Bron

 

Wil jij hier meer over weten, begeleiding of een traject volgen?

 

Verder lezen over ontwikkelingsvoorsprong?

 

Boek Ontwikkelingsvoorsprong

Lilian van der Poel-De Schipper schreef het boek ‘Bijdehante baby’s en pittige peuters.’
Hierin wordt de XL-signaleringslijst geïntroduceert voor het herkennen van een ontwikkelingsvoorsprong bij baby’s en peuters.

Pedagogisch medewerkers en allen die zich vanuit professie of interesse bezighouden met jonge kinderen vinden in dit boek tientallen voorbeelden die zichtbaar maken hoe een ontwikkelingsvoorsprong eruit zou kunnen zien.

Met behulp van de XL-signaleringslijst wordt er naar het kind in zijn geheel gekeken en dus niet alleen naar cognitieve aspecten, zoals veel andere instrumenten doen.

 

We richten ons op het hele wezen van het kind, op zijn denken en op wie hij is,
en besteden daardoor aandacht aan de complete ontwikkeling van het kind.

 

Deel 1 van dit boek biedt een theoretisch kader. Deel 2 van dit boek gaat in op de praktijk van het signaleren en begeleiden van jonge kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong. Daarbij besteden we ook aandacht aan de rol van de ouders.

In de bijlagen vind je naast de XL-signaleringslijst ook andere handige documenten voor bijvoorbeeld het doen van observaties en het maken van plannen.

 

 

 

 

Karin van Toor

Terugbelverzoek

Stel me een vraag, boek een sessie, stuur me een mailtje, om door de bomen het bos weer te zien en ook jouw mogelijkheden (of die van je kind) te benutten. Ik help je graag!

Meer inzicht in hoe jouw zoon of dochter leert leren en zijn of haar doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen toeneemt?

Onderpresteren hoogbegaafdheid

Plan je sessie hier