Onderpresteren aanpakken werkt zo niet

Bij het aanpakken van onderpresteren hoor ik zo vaak ‘Als hij nu eerst maar eens laat zien dat hij het kan, dan praten we verder.’ Ik hoor het zo vaak wanneer ik in gesprek ga met ouders of met docenten van hoogbegaafde kinderen.

Ten einde raad worden er dan soms allerlei beloningen belooft om het gewenst gedrag, het gewenste resultaat voor elkaar te krijgen. En als dat niet werkt dan moet hij maar stoppen met voetballen, met gamen of met schaken. ‘Eerst doen wat je moet doen, en dan de leuke dingen’

Hier spelen twee dingen, laten zien dat je het kan en om dit (proberen) af te dwingen door beloningen en straffen.

Onderpresteren aanpakken

Wanneer je aan de slag wil met onderpresteren is het noodzakelijk eerst te begrijpen wat niet helpt om het onderpresteren te doorbreken. Het is goed om afstand te nemen van de manier waarop er tot nu toe gehandeld is.

Beloningen helpen niet bij onderpresteren

Beloningen en straffen
Eigenlijk zijn beloningen om een kind te motiveren een vorm om voor elkaar te krijgen dat je kind aan de slag gaat. Beloningen en straf levert geen motivatie. Integendeel, het maakt het juist erger omdat het als omkoping en dwang ervaren kan worden, waardoor een machtsstrijd ontstaat en het alleen frustratie en spanning oplevert.

Bovendien is het mogelijk dat een kind, wanneer het er niet zeker van is dat hij het gewenste resultaat kan halen, helemaal niks meer doet. Zeker wanneer hij het idee heeft dat het toch nooit goed genoeg is. Juist door een beloning stimuleer je afhankelijkheid, terwijl je als ouder daar juist vanaf moet willen, omdat je juist het onderpresteren zo in stand houden.

Een ander groot nadeel van beloningen en straffen is dat de kinderen gestimuleerd worden om voor de verkeerde redenen of doelen te werken. Zij werken voor materiele zaken of het ontlopen van straf en niet voor tevredenheid, voor intrinsieke trots en groeiende eigenwaarde door het behalen van zelf gestelde doelen, aangaan van uitdagingen en het overwinnen van obstakels of moeilijkheden.

Beloningen en straf kan als omkoping en dwang ervaren worden.

Straffen werkt niet bij de aanpak van onderpresteren

Bij straffen, niet voetballen gamen of schaken ontneem je je kind waarvoor hij nu net wel gemotiveerd was. Wat hem wellicht op de been houdt om de hele dag vol te houden op school.
Dit verstoord dan ook de relatie, verbetert de prestaties op de lange termijn niet en draagt zeker niet bij tot een positieve houding tegenover schools leren.

De belangrijkste taak van ouders is te begrijpen wat jouw onderpresterende kind drijft en dan aan de slag te gaan om met datgene wat hem tegen houdt, waar hij tegenaan loopt. De schoolresultaten doen er zeker toe, maar veel belangrijker is het welzijn van je kind en dat hij mag zijn zoals hij is.

Kinderen die onderpresteren voelen zich anders niet gezien, geloven dat zij er alleen toe doen wanneer ze aan de verwachtingen voldoen en hoge resultaten halen. Dat is natuurlijk niet wat jij, als ouder wil.

Onderpresteren en presteren

Laten zien wat je kan, lekker makkelijk gezegd. Maar zo simpel is dat lang niet altijd. Soms is de opdracht zo simpel, dat het lastig voor het kind om de aandacht er bij te houden. Ook is het mogelijk dat een kind veel complexer denkt over de mogelijke antwoorden of dat hij gaat twijfelen of het wel de juiste antwoorden zijn doordat het zo simpel is.

Ook hier is de belangrijkste taak om je kind te begrijpen, niet te oordelen, niet te veroordelen maar er samen achter komen waardoor de gewenste resultaten achterblijven. Complex denken, pure desinteresse, slechte relatie met de docent, niet anders willen zijn of erbij willen horen.

Oorzaak achterhalen bij de aanpak van onderpresteren

Maar het kan ook zijn dat je kind geen fouten wil maken, faalangst of geen leerstrategie heeft of geen idee heeft hoe hij een bepaalde opdracht moet aanpakken. Probeer je als ouder te verplaatsen in je kind, geen aannames te doen, maar het gesprek aan te gaan, zodat jullie er samen achter komen wat werkt en wat niet werkt.

Komen jullie er samen niet uit?

Komen jullie er samen niet uit, boek dan een sessie zodat jij en je kind handvatten krijgen om het onderpresteren op een andere manier aan te pakken. Zodat jouw kind uiteindelijk kan laten zien wat hij kan en zijn toekomst waar kan maken.