Perfectionisme werkt niet voor creativiteit?

Zoekende naar perfectionisme en creativiteit, suggereren verschillende artikelen dat perfectionisme slecht is voor creativiteit.

Waarschijnlijk weet je wel dat het streven naar uitstekend werk beter (in ieder geval gezonder) is dan het streven naar perfectie. Maar het kan behoorlijk lastig zijn om een perfectionist ervan te overtuigen dat uitmuntendheid goed genoeg is. Tenminste, ik herinner me zeker een tijd in mijn leven waarin goed genoeg voelde als me er makkelijk van af maken en perfect de enige acceptabele norm was om naar te streven.

Perfectionisme

Goed en slecht perfectionisme

Volgens Noa Kageyama kunnen sommige perfectionisten hun perfectionisme rationaliseren door te besluiten dat ze de ‘goede’ soort perfectionist zijn in plaats van de ‘slechte’ soort.
“Goed” perfectionisme is waar je hoge normen handhaaft en ernaar streeft om aan die normen te voldoen (ook bekend als “perfectionistisch streven”). En “slecht” perfectionisme is waar je minder gefocust bent op hoge normen en meer op het vermijden van fouten en je zorgen maken over wat andere mensen van je zullen denken als je het verknoeit (“perfectionistische zorgen”)

Ja, er zijn enkele onderzoeken geweest waarin perfectionistisch streven werd geassocieerd met meer positieve eigenschappen zoals intrinsieke motivatie en inspanning.

Terwijl perfectionistische zorgen worden geassocieerd met faalangst en depressie. Er zijn enkele onderzoeken die suggereren dat atleten die perfectionistisch zijn, de neiging hebben om beter te presteren dan atleten die niet zo perfectionistisch zijn, de lat minder hoog leggen.

Maar als het op creativiteit aankomt, is er dan een ‘goede’ vorm van perfectionisme?
Denk jij dat het hebben van perfectionistische normen bijdraagt aan iets extra’s, boven en buiten het streven naar uitmuntendheid?
Of is het waar dat perfectionisme inderdaad slecht is voor je creatieve potentieel en dat het percetionisme zoals we dat zien in het Zijnsluik tot minder creatieve resultaten zal leiden?

Perfectionisme versus excellentie?

Er is veel onderzoek gedaan naar perfectionisme, maar verrassend genoeg niet naar het verschil tussen perfectionisme en excellentie.

Daarom rekruteerde een team van Canadese onderzoekers (Goulet-Pelletier et al., 2021) 279 studenten en liet hen een reeks vragenlijsten invullen over verschillende aspecten van hun leven.
Zoals academische motivatie en stressmanagement, maar ook de mate waarin ze hun schoolwerk met perfectionisme of excellentie benaderden.

Ze moesten antwoorden op vragen als “Mijn doel op school is om zeer productief te zijn” (excellencisme) Of “Mijn doel op school is om perfect te presteren” (perfectionisme) of “Mijn doel op school is om de hele tijd uitzonderlijk productief te zijn ” (perfectionisme). Elke vraag werd beoordeeld op een schaal van 1 tot 7, waarbij 1=helemaal niet en 7=helemaal.

De relatie tussen perfectionisme en creativiteit

Creativiteit en een krant

Tijdens een test naar creatief potentieel werd gevraagd  gedurende 5 minuten om zoveel mogelijk creatieve dingen op te schrijven die ze met een krant konden doen.

Nog eens 5 minuten om een lijst te maken van alle creatieve toepassingen die ze konden bedenken voor een baksteen. Uiteindelijk 5 minuten om alle dingen op te noemen die ze konden bedenken die lawaai maken.

De onderzoekers telden het totale aantal reacties dat elke deelnemer had gegenereerd. Vervolgens evalueerden een paar juryleden de originaliteit van elk antwoord (op basis van hoe ongebruikelijk, ver weg of slim het antwoord was).

Streven naar perfectie of naar excellentie

Daarna werd gekeken naar de perfectionisme- versus de excellentiescores van de deelnemers. Er wordt gekeken of ze “strevers naar perfectie” waren (hoge perfectionismescores/lage excellentiescores), “strevers naar excellentie” (hoge excellentiescores/lage perfectionismescores) of “helemaal geen strevers” (laag op zowel perfectionisme als excellentie).

 

Was er verschil in creativiteitscores tussen studenten die meer naar perfectie streefden en studenten die meer naar excellentie streefden?

 

Hoe hoger het streven naar perfectie hoe lager de creativiteit

De studenten die hoog scoorden op excellentie en laag op perfectionisme scoorden significant hoger op de toets creatief potentieel.

Ze genereerden niet alleen meer reacties op de prompts, maar hun reacties werden ook als origineler beoordeeld.

Daarentegen scoorden de leerlingen die hoog scoorden op perfectionisme en laag op excellentie, consequent lager op de creativiteitstoets.

Deze deelnemers genereerden niet alleen minder reacties, maar de reacties die ze wel bedachten werden als minder origineel beoordeeld.

Wanneer je helemaal niet streeft naar goede resultaten ben je dan creatiever?

Verrassend genoeg waren de resultaten van studenten die helemaal niet streefden naar goede resultaten eigenlijk hetzelfde als die van de perfectionisten. Echt, de prestaties van de perfectionisten op deze test van creatief potentieel waren vrijwel gelijk aan degene die niet eens de gewoonte hadden om naar uitmuntendheid te streven.

 

Dus als het gaat om het demonstreren van iemands creatieve potentieel, suggereert de studie dat personen die streven naar uitmuntendheid betere resultaten behalen dan het personen die streven naar perfectie.

Waardoor zijn perfectionisten minder creatiever?

Er zijn en paar mogelijke verklaringen waardoor excellentie  bevorderlijker is voor creatief denken dan perfectionisme.

Ten eerste kunnen mensen met perfectionisme de neiging hebben om te vertrouwen op bekende strategieën die ze al kennen en gebruiken.
Dit in plaats van op zoek te gaan naar nieuwe en onzekere strategieën die misschien beter zijn, maar die ook de mogelijkheid van langzamere of minder perfecte prestaties kunnen introduceren.

Hierdoor kunnen ze vast blijven zitten om hetzelfde te doen, in plaats van zich aan te passen of flexibel te zijn en creatiever te denken.

Eerder onderzoek suggereert dat mensen met perfectionisme ook meer zelfkritisch, veroordelend en overdreven analytisch kunnen zijn ten aanzien van hun ideeën. Wat de natuurlijke stroom en het proces van het genereren van nieuwe creatieve ideeën kan blokkeren.

Perfectionisme

Als je ooit hebt geprobeerd te brainstormen in een situatie waarin je je zorgen maakte over kritiek, weet je waarschijnlijk nog hoeveel moeilijker het was om je te concentreren, betrokken te zijn bij de taak en ideeën op te doen als je je zorgen maakt over wat andere mensen kunnen zeggen, of hoe goed je het deed, of hoeveel tijd je nog had.

Nadelen van perfectionisme in relatie tot creativiteit

De auteurs van ‘a test of the model of excellencism and perfectionism’ merken op dat het streven naar onberispelijke, perfecte prestaties die verder gaan dan uitmuntendheid contraproductief kunnen zijn als het gaat om creatieve taken. Hierdoor zal perfectionisme waarschijnlijk de hoeveelheid ‘experimenteren, spontaniteit en openheid’ beperken waar je juist ruimte voor wil maken.

 

Door perfectionisme minder creativiteit,
door faalangst minder buiten je comfortzone

 

En natuurlijk, hoewel het behoorlijk wat frustratie oplevert om werk te verknoeien of fouten te maken, is het ook niet leuk om altijd op veilig te spelen en het te doen zoals je altijd hebt gedaan.

Dit kan saai en ongeïnspireerd werk opleveren, maar bovendien door de angst om het niet gelijk goed te doen, de angst om te falen, blijf je binnen je comfortzone.

Hierdoor wordt de kans ontnomen optimaal gebruik te maken van kennis en vaardigheden waardoor het niet mogelijk is het potentieel, de mogelijkheden te laten zien en onderpresteren kan ontstaan.

Wil jij meer weten over perfectionisme vraag dan het e-boek ‘Selectie in perfectie’ aan via deze LINK

________________________________
References
Goulet‐Pelletier, J., Gaudreau, P., & Cousineau, D. (2021). Is perfectionism a killer of creative thinking? A test of the model of excellencism and perfectionism. British Journal of Psychology, 113(1), 176–207. https://doi.org/10.1111/bjop.12530

Karin van Toor

Terugbelverzoek

Stel me een vraag, boek een sessie, stuur me een mailtje, om door de bomen het bos weer te zien en ook jouw mogelijkheden (of die van je kind) te benutten. Ik help je graag!

Meer inzicht in hoe jouw zoon of dochter leert leren en zijn of haar doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen toeneemt?

Onderpresteren hoogbegaafdheid

Plan je sessie hier