Academisch potentieel komt door onderpresteren niet tot volledige ontwikkeling. Twee vormen van onderpresteren noem ik hier en het belang van een groeimindset en buitenschoolse activiteiten.
Het eerste gedeelte is er. Naar aanleiding van de feedback is deze tekst tot stand gekomen en dit is dus nog niet de officiële tekst, daar hij na correctie nog aangepast moet worden.
Vanuit het onderpresteren heb ik geprobeerd een bruggetje te maken naar de buitenschoolse activiteiten.
Inleiding
De aanpak van onderpresteren blijft een lastig, complex probleem. Voor hoogbegaafde leerlingen die geen passend lesaanbod ontvangen, niet tot leren komen en voor leerlingen met angst voor falen of voor succes is interventie noodzakelijk. Er is veel onderzoek gedaan naar de cognitieve meerwaarde van muziekonderwijs, maar nog niet naar ontwikkeling van niet-cognitieve vaardigheden die zich kunnen ontwikkelen bij het bespelen van een muziekinstrument en een goede interventie zouden kunnen zijn.
Academisch potentieel
Er is geen één interventie strategie die het onderpresteren van hoogbegaafde leerlingen kan keren doordat er vele verschillende redenen zijn waardoor onderpresteren is ontstaan. Hierdoor moeten interventies om het onderpresteren te keren van hoogbegaafde leerlingen geïndividualiseerd worden. (Reis & McCoach, 2000; Rimm, 2008)
Er is geen discussie over het gegeven dat onderpresteren de discrepantie is tussen de verwachtte prestatie, op grond van de aanleg en de capaciteiten, en de daadwerkelijke prestatie. (Reis & McCoach, 2000). Er bestaan wel verschillende perspectieven hoe deze discrepantie zich operationaliseert.
– Onderpresteren ontstaat door het ontbreken van passend ondersteunend en educatief lesaanbod waardoor hoogbegaafde kinderen, kinderen met een groot academisch potentieel, hun talent, hun kwaliteiten, niet optimaal kunnen ontwikkelen (Siegle, 2013).
– Onderpresteren ontstaan door de overwaardering van het hoge potentieel, van de mogelijkheden en het gemak dat er hoge cijfers gehaald worden, waardoor een statische mindset gestimuleerd wordt. Wanneer hoogbegaafde leerlingen met een statische mindset het idee hebben dat ze kunnen falen kunnen ze angstig worden wat kan leiden tot vermijdingsgedrag uit zelfbescherming. Prestaties en uitdagingen worden dan vermeden om te voorkomen dat het gebrek aan capaciteiten zichtbaar zal zijn.
Hoogbegaafde leerlingen met een groeimindset zijn ervan overtuigd dat intelligentie, kwaliteiten en vaardigheden juist kunnen groeien door inspanning, toewijding en doorzettingsvermogen. Deze mindset leidt tot leergierigheid en veerkracht om te groeien en te ontwikkelen. (Clinkenbeard, 2012; Dweck, 2008).
Alle leerlingen willen oorspronkelijk groeien en zich ontwikkelen, leren en hun vaardigheden verbeteren. Het kind kan zich ongemotiveerd gedragen en slecht presteren wanneer het specifiek schoolwerk niet wil maken. Hetzelfde kind kan dan wel gemotiveerd zijn om deel te nemen in andere leeractiviteiten en betekenisvolle alternatieven. Wanneer hoogbegaafde kinderen leren tijdens buitenschoolse activiteiten ontstaan er vaak zeer hoge niveaus van intrinsieke motivatie (Whitmore,1986)
Emerick (1992) onderzocht waardoor sommige studenten wel in staat zijn om academisch onderpresteren te keren zonder hulp van formele interventies. Er bleek dat buitenschoolse activiteiten en ontwikkeling van doelen een positieve invloed hebben gehad op prestaties en dan ook een rol speelden bij het keren van onderpresteren.
