Positief denken werkt niet

Oh nee, het zweet breekt Denise uit, ze voelt haar hart tekeer gaan en ze raakt bijna in paniek.
Vandaag is het proefwerk van natuurkunde en terwijl ze nog wat lastige theorieën doorneemt, voelt ze plotseling een steek van angst en maakt ze zich zorgen over hoe slecht ze voorbereid is. Ze denkt alleen aan worstcasescenario’s en wat-als…., die haar veel stress opleveren.
Natuurlijk weet ze dat ze ‘positieve gedachten’ moet hebben. Maar hoe dan? Juist op deze momenten is het het moeilijkst is om goede gedachten te hebben.

Negatieve gedachten

Vaak zijn we geneigd om bij negatieve gedachten stil te staan. Om ons zorgen te maken over de toekomst, te klagen over beslissingen en keuzes die we gemaakt hebben, en ons te concentreren op wat ons op dit moment in het heden dwars zit. Logisch vanuit overlevingsperspectief toch?

Maar wanneer je wil presteren, wanneer je wilt laten zien wat je kan is het niet handig om te bedenken wat er mis kan gaan. Dit gaat je zeker niet helpen om in een meer zelfbevestigende mindset te blijven die goed is voor je prestatie, voor een proefwerk, een presentatie of voor een optreden. Dit kan leiden tot onderpresteren.

Hoe kunnen we beter worden in het hebben van betere gedachten en het aannemen van een meer optimale mindset wanneer we die het meest nodig hebben?

Kunnen we onze gedachten onder controle krijgen door te denken in woorden of is daar meer voor nodig?

Een uitdaging voor positieve gedachten

Een team van onderzoekers (Westgate et al., 2017) vertelde 142 studenten dat ze wat tijd zouden besteden aan “zichzelf vermaken met hun gedachten”.

Om zich hierop voor te bereiden, werd hen gevraagd om 8 onderwerpen te noteren waar ze graag over zouden nadenken. De onderwerpen die de deelnemers naar voren brachten varieerden van ‘mijn trouwdag’ of ‘mijn familie’ of ‘de komende zomer’ tot meer specifieke scenario’s zoals ‘plezier hebben op Valentijnsdag met mijn vriend en cadeaus en knuffels van hem krijgen’ of ‘wat mijn leven zou zijn alsof ik in Azeroth (World of Warcraft) zou wonen.”

Iedereen werd vervolgens gevraagd om 6 minuten bezig te zijn met een ‘denkperiode’.

Deelnemers kregen de instructie om “de tijd te besteden aan het zo goed mogelijk vermaken van jezelf met je gedachten.” Om deze denktijd zo aangenaam mogelijk te maken, werd aangemoedigd om zich niet te concentreren op alledaagse activiteiten of negatieve dingen in hun leven.

Twee groepen om positief te denken

Om in een positieve mindset te blijven, kreeg de ene groep een herinnering te zien aan de leuke onderwerpen die ze eerder hadden genoemd.
De andere groep kreeg alleen de instructie te zien “denk aan de onderwerpen die je eerder opschreef”. Dus de gedachte aan de onderwerpen werd gestimuleerd.
De taken van de twee groepen waren op zich identiek. Het enige verschil was dat de ene groep gewoon een ‘spiekbriefje’ met leuke onderwerpen voor zich had om over na te denken.

Denk je dat deze kleine aanpassing een verschil kan maken?

Vier verschillen positieve gedachten

Na het voltooien van de uitdaging van 6 minuten, werd de deelnemers gevraagd om hun ervaring op verschillende gebieden te beoordelen. En wat blijkt?

De groep die een herinnering te zien kreeg;

– ervaarden de ‘denkperiode’ als prettiger
– kon zich makkelijker concentreren
– dwaalden minder af met hun gedachten
– was meer gefocust op de 8 onderwerpen die ze hadden opgeschreven

Dus het lijkt er op dat herinneringen het gemakkelijker en leuker maakt om na te denken over leuke onderwerpen.

Waardoor werkt positief denken dan niet?

Eerder onderzoek naar positief denken geeft aan dat het bewust leiden van je gedachten naar prettige, positieve gedachten moeite kost. En vanwege deze inspanning die nodig is, dwalen onze gedachten meestal makkelijker af naar wat er op dat moment in ons op- of afkomt.

En waar denk je meestal aan onder druk?
Ja … meestal de worst case scenario’s, mislukkingen uit het verleden. Vrijwel alle dingen waardoor we ons juist minder zelfverzekerd voelen, waardoor we minder zelfvertrouwen krijgen

Positieve gedachten, wat doen ze?

Wat doen de positieve gedachtes ‘ik ben trots op mezelf, ‘het gaat me lukken’ of ‘ik mag fouten maken’ met je. Het is zoveel makkelijker om je bij een muziekstuk weer zo te voelen als destijds of de situatie te herinneren wanneer je een foto ziet.
Wanneer je bedenkt dat hoogbegaafde kinderen creatieve sneller denkers zijn en dat je daarvoor in beelden moet denken (32 beelden per seconde) in plaats van in taal (2 woorden per seconde). En dat relatief veel hoogbegaafden een voorkeur lijken te hebben voor het denken in beelden. Dan ligt het meer voor de hand om niet positief te denken in taal, maar door beeld.

Positieve gedachten door een positief gevoel

Het lijkt misschien een beetje gek, maar probeer eens om van tevoren een “positiviteitspiekbriefje” te maken. Foto’s, herinneringen, muziek, afbeeldingen of misschien zelfs een eigen korte video die je helpen om in een positievere mindset te blijven of weer te komen.

Door een afbeelding, video of muziek kan je makkelijk herinneringen oproepen aan de laatste keer dat je een prestatie hebt geleverd of dat je iets leuks hebt meegemaakt of wilt gaan maken.

Dit alles zal je hopelijk helpen om op het moment waarin je wilt laten zien wat je kan, minder angst te voelen, maar meer opwinding.