Boosheid en frustratie, hoe je ermee om gaat.

Meivakantie, twee weken om op adem te komen. Tenminste dat dacht je. Dave had 3 dagen nodig om weer tot zichzelf te komen. Maar daarna herken jij jouw 9 jarige zoon weer.
Enthousiast, vol energie, blij en voortdurend op onderzoek uit.
Maar nu … de school is nog maar net begonnen en vanmorgen ging het weer goed mis.
En om wat?

‘Als moeder vroeg ik alleen of hij de hagelslag die hij gemorst had even wilde opruimen. Hij ging compleet door het lint. Ging gooien met het hagelslagpak en ja, natuurlijk zei ik daar wat van. Ohw, dat had ik beter niet kunnen doen.

Boosheid hoogbegaafdheid

Ik kreeg de volle laag; het was ook nooit goed, ik was een stomme moeder, hij moest hier alles doen…om de rest maar niet te noemen. Tot overmaat van ramp gooide hij ook nog mijn theepot stuk die ik van oma had. De rest van de dag hoefde ik hem niet meer te zien dat begrijp je vast wel’

Iedereen heeft wel ervaring met boosheid, woede of driftbuien. Hoogbegaafde kinderen hebben soms meer moeite met het omgaan met deze sterke emotie, wat we ook wel emotieregulatie noemen. Het is vaak een reactie op een gevoel van niet begrepen worden, onzekerheid, gefrustreerd, gekwetst, afgewezen of beschaamd zijn. Een kind heeft gedragsproblemen wordt er dan gezegd.

Om effectief te reageren op te agressief gedrag van kinderen moeten we een idee hebben wat zo’n uitbarsting veroorzaakt. Is je kind boos om zich te beschermen tegen pijnlijke gevoelens. Of is het gerelateerd aan falen, een laag zelfbeeld, angst om geen controle te hebben, een gevoel van isolatie of is er meer aan de hand?

Boosheid bij hoogbegaafdheid door frustratie

De filosoof Neil Harrington stelt, na onderzoek aan de Universiteit van Edinburh, dat er verschillende vormen van frustratietolerantie bestaan, die bepaald worden door de manier waarop iemand op een ergenis regeert.
• Er niet tegen kunnen om iets te doen wat vervelend is.
• Alles moet precies zo gaan zoals je dat wilt.
• Geen onplezierige gevoelens kunnen verdragen zoals angst, spanning, schaamte, waardoor vermijdingsgedrag ontstaat
• Prestatiedrang, waardoor het vreselijk gevonden wordt als er een fout wordt gemaakt of doelen niet worden gehaald.

Fouten maken

Hoogbegaafde kinderen kunnen de lat vaak hoog leggen, uit zichzelf of doordat ze denken dat dat van hen wordt verwacht. Door de smalle frustratietolerantie is het moeilijk te verdragen wanneer iets niet binnen korte tijd lukt. Helemaal wanneer zij ook nog hooggevoelig zijn.

In combinatie met angstig of ontwijkend gedrag komt vaak oppotten van boosheid voor, waardoor je iets accepteert van een ander totdat het je uiteindelijk teveel wordt. Dan ontplof je om daarna weer rustig te worden. Dit is een teken dat je te lang bent doorgegaan met iets accepteren wat je niet wilde en/of je bedenkingen erover niet ter sprake hebt gebracht.

Niet alleen hoogbegaafde kinderen kunnen hier last van hebben, ook hun ouders, hun moeder. En is het prima om deze gevoelens te hebben. Wat belangrijk is hoe je ermee om gaat. Het is dus geen gedragsprobleem maar een probleem in het omgaan met heftige emoties.

Boosheid bij hoogbegaafdheid door angst of onzekerheid

Miranda weet ’s morgens niet wat ze moet eten, muesli, cornflakes of toch een boterham met pindakaas. Haar moeder zegt dat ze nu een keuze moet maken, want anders komen ze te laat bij oma. Miranda begint toch tekeer te gaan tegen haar moeder en zegt ‘ dat er niks lekkers is in huis en dat bij haar vriendinnen..

Who, dat was teveel voor de moeder van Miranda, die tot ’s avonds laat had zitten doorwerken en slecht geslapen had. Zij besloot Miranda het maar uit te laten zoeken en liep weg om te gaan douchen, zodat de situatie niet uit de hand liep.

Boosheid wordt ook wel als verdedigingsmiddel gebruikt om angst te verbergen. Angst om fouten te maken, om keuzes te maken of dat anderen zien dat hij/zij helemaal niet zo slim is. Zij geven dan graag de schuld aan andere mensen of gebeurtenissen voor hun boosheid, want dan kunnen zij er in ieder geval niets aan doen. Of toch wel?

Het is belangrijk om woede op een goede manier te uiten. Anders kan het zich ophopen en ontploft je kind op een verkeerde manier of de woede wordt geïnternaliseerd. Dan brengt het schade aan het gevoel van eigenwaarde.

Het is zo verleidelijk om op het moment dat het gebeurt de discussie aan te gaan, met het risico dat het helemaal uit de hand loopt. Doe als ouder wat werkt om tot jezelf te komen en kom er dan op terug wanneer je kind gekalmeerd is.

Het is zo verleidelijk om zelf als ouder boos te worden en gefrustreerd, zeker wanneer het regelmatig gebeurt. Zo belangrijk dat je de controle over jezelf laat zien die je probeert te leren aan je kind. Of wanneer je erop terugkomt wanneer het echt niet gelukt is en je je geduld bent verloren.

Boosheid bij hoogbegaafdheid door rechtvaardigheidsgevoel

Jan-Willem zit heerlijk te tekenen in groep 1 tot hij de opdracht krijgt om een tekening te maken van een huis. Hij zit stil en doet niets meer tot de juf naar hem toekomt. Zij zegt dat hij toch nu eens moet beginnen, anders moet hij het straks in de pauze maken. In de pauze gaan alle kinderen naar buiten en hij zit nog aan zijn tafel, wat een rotstreek.

OK, hier dan een paar krassen. Maar daar is de juf ook niet tevreden mee. Dan wordt Jan-Willem boos. Die juf snapt toch wel dat hij nog geen huis kan tekenen, zo goed kan hij toch nog helemaal niet tekenen. De rest van de morgen doet hij niets meer en wanneer z’n moeder hem komt halen barst hij los dat die nooit meer naar school gaat.

Jan-Willem heeft hier een onrealistisch beeld over de verwachting van de juf, die echt niet verwacht dat hij een huis tekent zoals je op een foto ziet. Zijn rechtvaardigheidsgevoel spreekt wanneer alle kinderen naar buiten mogen en hij niet. Dan vindt de juf het nog niet goed wanneer hij toch wat tekent. Begrijpelijk dat Jan-Willem boos is toch?

Ontwikkelingsvoorsprong

Bij het omgaan met boze kinderen moet je actie gemotiveerd zijn door de behoefte om te beschermen. Om wat te bereiken en niet door het verlangen om te straffen.

 

Je kan kinderen helpen op een goede manier om te gaan met woede en boosheid, zodat zij op een positieve manier omgaan met deze heftige emotie. Zodat vriendschappen niet verbroken worden, zij geen lichamelijke problemen krijgen zoals hoofdpijn, last van de maag of teruggetrokken gedrag en de harmonie op school en in het gezin bewaard blijft.

 

Wil jij weten hoe je jouw kind kan helpen
om op een goede manier om te gaan met woede en boosheid?

 

Karin van Toor

Terugbelverzoek

Stel me een vraag, boek een sessie, stuur me een mailtje, om door de bomen het bos weer te zien en ook jouw mogelijkheden (of die van je kind) te benutten. Ik help je graag!

Meer inzicht in hoe jouw zoon of dochter leert leren en zijn of haar doorzettingsvermogen en zelfvertrouwen toeneemt?

Onderpresteren hoogbegaafdheid

Plan je sessie hier