Ook een hoogbegaafde moet leren leren. Kinderen met een hogere intelligentie zijn vaak niet gewend om hard te moeten werken, hun best ergens voor te doen door weinig uitdaging en de veronderstelling het wel te kunnen. Op de basisschool kan het zijn dat hoogbegaafde kinderen de meeste opdrachten zo kunnen maken.
Hierdoor leren ze niet om zich in te spannen en hoeven ze ook niet door te zetten. Dit kan leiden tot verlies van motivatie om te leren en onderpresteren. Hoogbegaafde kinderen leren dan niet om moeite te doen en door te zetten.
Ze kunnen zich gaan vervelen en pas op het VO, of nog later, ontdekken de meeste hoogbegaafde kinderen dat ze nooit hebben geleerd te leren en door te zetten. Ook leren dat er een verband bestaat tussen inspanning en resultaat bestaat uit het leren leren van hoogbegaafde kinderen.
Ook hoogbegaafde kinderen moeten dus leren leren. Maar hoe dan?
Compacten
Allereerst moet er natuurlijk tijd en ruimte zijn om tot leren te komen. Deze tijd kan ontstaan wanneer niet alle opdrachten gemaakt hoeven te worden, wanneer er gecompact wordt.
Je kind hoeft dan minder van het reguliere werk te maken. Herhaling is belangrijk, maar hoogbegaafden hebben minder herhaling nodig, dus kun je circa 60% van de opgaven laten vervallen. (Dit komt bij een rijtje van 5 sommen dus neer op 2 sommen per rij.) Zorg er wel voor dat een kind uitleg heeft gekregen, indien nodig. OK en dan kan een hoogbegaafde ook leren leren
Bij nieuw aangeboden stof is 40 tot 50% minder oefenwerk voldoende.
Leren leren hoogbegaafde
Als we het hebben over leren, praten we over het proces van iets nog niet kunnen, naar het wel kunnen toe. Daartussen zitten logische stappen als kijken naar een ander, samen doen, hulp vragen, fouten maken en opnieuw beginnen.
Deze stappen doen ertoe, zijn erg belangrijk in het leerproces. Ieder kind heeft het recht op deze zeer essentiële stappen! Al was het maar omdat iedereen op een punt in zijn leven te maken krijgt met deze stappen en, hoe later je ze tegenkomt, hoe slechter je weet hoe je ermee om moet gaan!
Mogelijke verrijking of verbreding om tot leren te komen
-
Meervoudige intelligenties
-
Taxonomie van Bloom
-
Onderzoekend leren
Leren leren hoogbegaafde – Meervoudige intelligenties
Volgens de theorie van meervoudige intelligenties beschikt ieder mens over verschillende intelligenties. Uitgangspunt is dat kinderen op verschillende manier leren en problemen oplossen. Ieder kind heeft volgens Gardner zijn eigen unieke intelligentie patroon met daarbinnen relatief sterke en zwakke punten.
De theorie van meervoudige intelligenties biedt nieuwe perspectieven op de ontwikkeling van verrijkingsactiviteiten. Door te zorgen voor een goede spreiding van verrijkingsactiviteiten over de verschillende intelligenties en daarbij rekening te houden met de specifieke kenmerken van hoogbegaafde kinderen worden optimale kansen geboden zodat het kind zich breed kan ontwikkelen Het gaat daarbij zowel om matchen, stretchen als vieren.
Rekening houdend met de behoefte zouden de activiteiten moeten voldoen aan onderstaande criteria
- Open vraagstellingen die kansen bieden om zelf ontdekkingen te doen
- Grote denkspongen mogelijk maken
- Verschillende manieren van denken mogelijk maken
- Voldoende complex zijn zodat leerlingen er langere aan kunnen werken
- Voldoende ruimte bieden voor gebruik maken van fantasie en creativiteit en meerdere oplossingsstrategieën mogelijk
- Bijdragen tot brede ontwikkeling zodat talententen volledig tot ontwikkeling komen
- Didactisch niveau van de leerling overstijgt
Voorbeeld van matchen is ‘rekenen met muzieknoten’ combi interpersoonlijke intelligentie, muziekaal-ritmische inelligentie en logische – Mathematische intelligentie
Deze 4 werkbladen kan je HIER downladen
Combinatie Meervoudige intelligenties met de taxonomie van Bloom
Inmiddels zijn er vele lesvoorbeelden waarbij de taxonomie van Bloom gecombineerd wordt met de meervoudige intelligenties van Gardner.
Zoals te zien in bijgevoegd voorbeeld wat je HIER kan downloaden
Leren leren hoogbegaafde – taxonomie van Bloom
De taxonomie van Bloom is een classificatiesysteem van leerdoelen, in toenemende complexiteit van denkprocessen. Dit begint bij kennis, via begrip, toepassing, analyse en synthese tot evaluatie. ‘Bloom’ is volgens Manon Ruijters een begrip in de onderwijskunde. Bloom legt de nadruk op het analyseren en opdelen van leerdoelen en leerstof. Hij denkt dan ook vanuit de lesstof, de inhoud en de kennis.
Door de taxonomie van Bloom komen hoogbegaafde tot leren door vragen en opdrachten die zich richten op:
- Stimulans om verder en meer kritisch na te denken
- Stimulans van het probleemoplossend denkvermogen
- Ontlokken van discussie
Het is gebruikelijk om deze taxonomie als pyramide af te beelden en te spreken over hogere – en lagere orde vragen. Hierdoor lijkt het een rangorde wat de ook een reden is voor een ‘nieuwe Bloom’
‘Nieuwe taxonomie van Bloom’
In de ‘nieuwe Bloom’ van Michiel Lucassen staan de verschillende onderdelen naast elkaar, waarbij er geen rangorde is. Daarnaast staan er een aantal begrippen bij die passen bij elk onderdeel, zodat het nog handiger is om te gebruiken.
De Expertgroep Ontwikkelingsvoorsprong ontwikkelde ook een ‘nieuwe Bloom’ en een bijpassend werkboek en training.
In dit werkboek geven de eerste hoofdstukken een basis om de theorie van Bloom te begrijpen en hem toe te kunnen passen. Ook wordt toegelicht hoe je met Bloom je les verrijkt. Daarna volgt het werkgedeelte van het boek.
Hierdoor kan je op verschillende momenten en bij de uiteenlopende activiteiten aan de slag met Bloom. Bovendien ontvang je twee setjes Bloomkaarten. Hierop zie je bij elk niveau wat het inhoudt en welk soort vragen en opdrachten je kunt gebruiken.
Leren leren hoogbegaafde – Onderzoekend leren
Onderzoekend leren is een manier van lesgeven waarbij de vragen van leerlingen het uitgangspunt zijn voor hun leerproces. Zo worden leerlingen nieuwsgierig en bedenken ze op basis van hun interesse zoveel mogelijk vragen om meer over hun onderwerp te leren.
Uiteindelijk kiezen de leerlingen (in een groepje) een vraag die ze nader willen onderzoeken. Zelfstandig onderzoek wordt uitgevoerd met hun groepje zelfstandig onderzoek om het antwoord op hun vraag te vinden. De leraar ondersteunt de leerlingen bij dit proces. De zeven stappen van Van Graft & Kemmers (2007) zijn daarbij het uitgangspunt.
Leren leren van de hoogbegaafde door 7 stappen
In het blad Talent is te lezen dat dit zevenstappenmodel bij het onderzoekend leren is afgeleid van het empirische onderzoeksmodel dat veel gebruikt wordt in de wetenschap. Nadat een onderwerp geïntroduceerd en breed verkend is aan de hand van diverse activiteiten gaan leerlingen binnen dat thema een eigen onderzoeksvraag opzetten.
Hierbij bedenken ze zelf wat ze precies willen gaan onderzoeken. Dit komt de motivatie ten goede, doordat ze hun eigen onderzoek mogen opzetten naar iets wat ze zelf willen weten.
Dit onderzoek werken leerlingen uit in een onderzoeksplan waarbij ze leren om kritisch naar hun eigen onderzoeksvraag en onderzoeksopzet te kijken.
Ja, dit levert best wat wrijving en frustratie op
Gelukkig vinden ze het meestal achteraf wel zinvol. Op de vraag wat ze geleerd hebben over onderzoek doen antwoordde een leerling: ‘Een planning maken voordat je begint, is toch wel heel handig.’
Ook voor hoogbegaafde leerlingen zijn er dus genoeg mogelijkheden om tot leren te komen.
Heb jij naar aanleiding van dit artikel nog vragen
of zou je eens samen op weg willen
om tot leren te komen
en onderpresteren te voorkomen?
1 reactie
Reacties zijn gesloten.